In het voorjaar van 2025 zetten we samen met Stad Gent een testproject op poten: “Zet je je fiets weg of in de weg?” Met opvallende visuals en een creatieve insteek in de Sint-Pietersnieuwstraat maakten we fietsers bewust van hun parkeergedrag. Na afloop maken we de balans op. Wat hebben we geleerd uit deze tijdelijke maatregel? Dit artikel brengt een blik achter de schermen.
Wat hield het testproject precies in?
In de eerste plaats wilden we fietsers bewust maken van de gevolgen van hinderlijk geparkeerde fietsen. Die vormen een obstakel voor onder andere weggebruikers, in het bijzonder mensen met een handicap, ouderen met een rollator en hulpdiensten. Vanaf woensdag 19 maart verwijderden we ook fietsen die echt in de weg stonden. Fietsers konden hun fiets nadien ophalen in het Fietsendepot.
We wilden duidelijk maken dat je fiets correct parkeren niet alleen sociaal, maar ook praktisch is: in een parking staat je fiets veiliger én stabieler dan in een overvol rek gepropt.
Wat was de aanleiding om dit testproject op te starten?
We kregen al een tijd signalen van de lokale handelaars. Vooral op piekmomenten was de doorgang op het voetpad erg beperkt, wat voor frustratie zorgde. De Sint-Pietersnieuwstraat leek ons dan ook een geschikte plek om te testen: er zijn namelijk drie grote fietsenparkings in de buurt (aan het Stadskantoor, onder De Krook en aan de Vooruit), waardoor fietsers voldoende alternatieven hebben.
Hoe reageerden passanten, fietsers en lokale handelaars?
De lokale handelaars waren erg positief wanneer we hen vooraf spraken over het project. Sommigen ondervonden zelf hinder voor de ingang van hun zaak, anderen steunden het project gewoon omdat ze het idee belangrijk vonden.
Tijdens de campagne zelf was elke dag iemand van ons team een uur ter plaatse. We spraken fietsers aan, gaven uitleg en motiveerden hen om een van de nabijgelegen parkings te gebruiken. Wat opviel? Veel mensen wisten niet eens dat die parkings bestonden. Maar vooral: fietsers vinden de afstand naar een parking snel te ver. Zelfs een afstand van 100 meter wordt als te ver ervaren om de fiets te parkeren.
We merkten ook dat veel mensen hun fiets ‘maar voor vijf minuten’ wilden achterlaten, bijvoorbeeld om snel brood te halen. De meeste mensen waren na een kort gesprek wel bereid om hun fiets elders te zetten, zolang het dichtbij kon.
Wat was het effect van de campagne?
Er was zeker verbetering te zien in het aantal hinderlijk geparkeerde fietsen. Maar we leerden ook dat louter geschreven communicatie, zoals infoborden plaatsen, niet volstaat. Op een aantal plaatsen brachten we gearceerde zones aan op de grond, die meer effect bleken te hebben dan de infoborden. Maar het grootste verschil werd gemaakt door de aanwezigheid van stewards die mensen aanspreken. Al is dat natuurlijk erg arbeidsintensief.
De kern van de uitdaging blijft: een mentaliteitswijziging vraagt tijd. Fietsers in Gent zijn gewoon om hun fiets vlakbij te parkeren. Maar met het toenemende aantal fietsen in de stad is dat niet overal meer haalbaar. We moeten leren rekening houden met elkaar en met de beperkte publieke ruimte. Daarnaast blijft het natuurlijk belangrijk om voldoende kwalitatieve fietsenstallingen te voorzien. Voor de buurt van deze testlocatie was dit het geval, maar dat is nog niet overal in Gent zo.
Welke lessen nemen we mee naar de toekomst?
- Enkel schriftelijke communicatie is niet genoeg. Het is nodig om daarnaast verder te experimenten met andere vormen van communicatie, zoals persoonlijke interactie via stewards, gearceerde zones op de grond of andere manieren.
- Als er voldoende kwalitatieve fietsparkeerplaatsen in de buurt zijn, is het mogelijk om hinderlijke situaties te vermijden op voorwaarde dat je fietsers kan motiveren om hun fiets iets verder weg te parkeren.
- Bewustmaking werkt, maar echte gedragsverandering heeft tijd nodig en dus ook van onze kant een inspanning op langere termijn.
